مجله حقوقی ساختمان موضوعات حقوقی ساختمان
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
ضرورت حقوقی استفاده از والپست در ساختمان
در نظام حقوقی و فنی ایران، رعایت مقررات ملی ساختمان برای همه فعالان حوزه ساخت‌وساز الزامی است. یکی از اجزای مهمی که در مقررات ملی ساختمان و آیین‌نامه‌های مربوط به سازه به آن تأکید شده، استفاده از والپست در دیوارهای غیر باربر است. والپست ابزاری فلزی است که به‌صورت عمودی یا افقی در دیوارها نصب می‌شود تا مانع از ریزش یا ترک‌خوردگی دیوار در اثر زلزله، فشار جانبی یا ارتعاشات ساختمان شود.
از نظر حقوقی، هرگونه کوتاهی در اجرای والپست می‌تواند مسئولیت مدنی و کیفری برای کارفرما، پیمانکار و مهندس ناظر به همراه داشته باشد. چرا که مطابق ماده ۴ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، تمام عوامل دخیل در پروژه موظف به اجرای اصول فنی و ایمن‌سازی سازه هستند. بنابراین عدم نصب والپست یا استفاده از مصالح نامناسب می‌تواند به‌عنوان قصور یا تخلف حرفه‌ای تلقی گردد.
والپست و مسئولیت پیمانکاران
پیمانکاران موظف‌اند ضمن رعایت نقشه‌های مصوب، کلیه جزئیات اجرایی را مطابق با آیین‌نامه‌های ملی اجرا کنند. یکی از مهم‌ترین این الزامات، اجرای والپست‌های عمودی و افقی در دیوارهای تیغه‌ای است. در صورت بروز حادثه مانند زلزله یا سقوط دیوار، دادگاه‌ها غالباً پیمانکار را به دلیل عدم رعایت اصول فنی مقصر می‌شناسند.
از این‌رو، پیمانکاران باید هنگام عقد قرارداد با کارفرما، بندهای مشخصی درباره خرید والپست، کیفیت مصالح و نحوه اجرای آن درج کنند. درج این بندها نه‌تنها بار حقوقی پیمانکار را کاهش می‌دهد، بلکه در صورت بروز اختلاف نیز به‌عنوان مستند حقوقی مورد استناد قرار خواهد گرفت.
نقش مهندس ناظر در اجرای والپست
مهندس ناظر نیز بر اساس مقررات ملی ساختمان، وظیفه کنترل و نظارت بر اجرای صحیح اجزای سازه و غیرسازه‌ای را دارد. اگر مهندس ناظر در گزارش خود اجرای والپست را تأیید کند ولی بعداً مشخص شود که والپست‌ها اجرا نشده یا کیفیت آنها پایین بوده است، وی به دلیل قصور در انجام وظایف نظارتی مسئول خواهد بود.
بنابراین، یکی از الزامات قانونی و حقوقی برای مهندسان ناظر این است که بر قیمت والپست خریداری‌شده، کیفیت پروفیل‌ها و نحوه جوشکاری یا اتصال آنها دقت کافی داشته باشند. در غیر این صورت، امکان طرح شکایت توسط کارفرما یا حتی ساکنان ساختمان علیه وی وجود دارد.
جایگاه والپست در دعاوی حقوقی
در سال‌های اخیر، بسیاری از پرونده‌های مرتبط با خسارت ناشی از زلزله یا ریزش دیوارها در دادگاه‌ها مطرح شده است. کارشناسان رسمی دادگستری در این پرونده‌ها بررسی می‌کنند که آیا دیوارها مطابق با آیین‌نامه‌های فنی و با نصب والپست اجرا شده‌اند یا خیر. اگر مشخص شود که پیمانکار یا مالک در اجرای والپست کوتاهی کرده‌اند، دادگاه آنها را ملزم به جبران خسارت و گاهی پرداخت دیه خواهد کرد.
به همین دلیل، حتی از منظر پیشگیری حقوقی نیز خرید والپست استاندارد و اطلاع از قیمت والپست متناسب با کیفیت و نوع سازه اهمیت زیادی دارد. کارفرما باید پیش از شروع پروژه، پیش‌بینی مالی لازم برای تهیه این قطعه را انجام دهد تا در آینده با مشکلات حقوقی روبه‌رو نشود.
عوامل مؤثر بر قیمت والپست
از لحاظ حقوقی، کارفرما موظف است از مصالح دارای کیفیت مناسب استفاده کند و این موضوع ارتباط مستقیم با قیمت والپست دارد. عواملی که در تعیین قیمت تأثیرگذارند عبارتند از:
- جنس پروفیل والپست: استفاده از فولاد ST37 یا ST52 می‌تواند قیمت را تغییر دهد.
- ابعاد و ضخامت: هر چه ضخامت و ابعاد بزرگ‌تر باشد، قیمت بالاتر خواهد بود.
- هزینه جوشکاری و نصب: علاوه بر خرید والپست، هزینه اجرای صحیح آن نیز باید در قرارداد ذکر شود.
- میزان مصرف در پروژه: در ساختمان‌های بلندمرتبه یا دارای دیوارهای غیر باربر زیاد، تعداد والپست‌ها افزایش یافته و قیمت کل بالاتر می‌رود.
از نظر حقوقی، پیمانکار موظف است قبل از شروع کار، برآورد دقیقی از قیمت والپست ارائه دهد و کارفرما نیز باید این هزینه را در ردیف هزینه‌های الزامی پروژه بگنجاند.
الزامات قراردادی در خرید والپست
برای جلوگیری از اختلافات حقوقی، توصیه می‌شود در قرارداد پیمانکاری یا توافق بین کارفرما و فروشنده، موارد زیر صراحتاً درج گردد:
- مشخصات دقیق والپست شامل نوع فولاد، ضخامت و ابعاد.
- ذکر برند یا کارخانه تولیدکننده.
- قید قیمت والپست در تاریخ قرارداد و امکان تغییر آن در صورت نوسان بازار.
- مسئولیت حمل، تحویل و نصب.
- ضمانت کیفیت و انطباق با استانداردهای ملی.
این موارد سبب می‌شود که در صورت بروز هرگونه مشکل، طرفین بتوانند به قرارداد استناد کرده و از بروز دعاوی طولانی‌مدت جلوگیری نمایند.
نتیجه‌گیری
استفاده از والپست در ساختمان صرفاً یک انتخاب فنی نیست، بلکه یک الزام حقوقی و قانونی محسوب می‌شود. هرگونه کوتاهی در اجرای آن می‌تواند مسئولیت‌های سنگین مدنی و کیفری برای کارفرما، پیمانکار و مهندس ناظر ایجاد کند. از سوی دیگر، آگاهی از خرید والپست استاندارد و بررسی دقیق قیمت والپست پیش از شروع پروژه، نه‌تنها از نظر اقتصادی به نفع کارفرماست، بلکه مانع از بروز اختلافات و دعاوی حقوقی در آینده می‌شود.
بنابراین توصیه می‌شود آریو سازه، همواره پیش از اجرای پروژه، نسبت به تهیه والپست‌های باکیفیت و تنظیم قراردادهای شفاف اقدام کنند. این کار نه‌تنها امنیت جانی ساکنان ساختمان را تضمین می‌کند، بلکه از منظر حقوقی نیز ریسک‌های احتمالی را به حداقل خواهد رساند.
